Μιά συζήτηση με τον Χανιώτη Μουσικό Λεωνίδα Λαινάκη
Φραντζεσκάκης Ματθαίος, 27-07-2009

Η Κρητική μουσική όπως και όλες οι μουσικές εξελίσσονται. Ανάλογα τις κοινωνικές συνθήκες, τα βιώματα του κάθε μουσικού, τους επηρεασμούς των μέσων ενημέρωσης, τη τεχνολογία ,και όλων των υπεύθυνων φορέων που ασχολούνται με τον πολιτισμό.

Λεωνίδας Λαινάκης, μουσικός

Ποιες είναι οι μουσικές σου επιρροές;

Μεγάλωσα μέσα σ’ ένα μουσικό περιβάλλον λόγω της μεγάλης αγάπης που έτρεφε ο πατέρας μου για τη μουσική.

Κυριαρχούσαν ακούσματα κρητικής μουσικής, ρεμπέτικα και άλλες παραδοσιακές μουσικές του κόσμου χωρίς να λείπουν και άλλα μουσικά είδη.

Μεγάλες επιρροές και οι σημαντικότερες , είχα απ’ τους άνθρώπους που έζησα από μικρό παιδί ,φιλοι του πατέρα μου, όπως ο Ναύτης , ο Φουσταλιέρης , ο Τζιμάκης ο Χαρίδημος Κούρκουμελάκης ,ο Σαριμανώλης ,ο Σαρτζέτης ο Λευτέρης, ο Ιορδάνης Τσομίδης ,οι Καρτσώνιδες Μανώλης και Βασίλης, ο Κουνέλης , ο Μαθιουδάκης ο Γρηγόρης ,ο Φώτης ο Κατράκης , ο Μανιουδάκης ή μανιός ο Πέτρος Καρμπαδάκης και πολλοί άλλοι.

Αξέχαστα μου έχουν μείνει τα γλέντια τους, που έπαιζαν τραγουδούσαν και χόρευαν μέχρι το πρωί ,το κέφι τους , τη λάμψη στα μάτια τους, ο τρόπος που έπαιζαν τα δάχτυλά τους πάνω στο όργανο ,οι νότες που γέμιζαν την ατμόσφαιρα ..με μάγευαν…πολλές φορές με παρότρυναν να συμμετέχω κι εγώ τραγουδώντας και παίζοντας ,αντιλαμβανόμενοι το μεράκι μου. Με τα τραγούδια αυτά μεγάλωσα , χάρις τον πατέρα μου , και έτσι , απέκτησα βιώματα που στην εποχή μας είναι σπάνιο έως αδύνατο να τα έχεις.

Στη πορεία μεγαλώνοντας , παίζοντας και με άλλους μουσικούς, γνώρισα διάφορες μουσικές και ξεχώρισα κάποιες που με τράβηξαν όπως η gipsy jazz, το flamenco, η βαλκανικές και οι ανατολίτικες μουσικές, οι οποίες είναι ατελείωτες και μακάρι να μπορέσω να τις μελετήσω στο μέλλον ,γιατί προς το παρόν έχω αφιερωθεί στην μουσική του τόπου μας στην οποία έχει μεγάλο δρόμο να διαβεί κανίς που θέλει να την σεργιανίσει.

Στην μουσική μας ανακαλύπτω πολλά κοινά στοιχεία μ’ αυτές , στο ρυθμό, στις κλίμακες-δρόμους, στη δυναμική, στο συναίσθημα, στο στίχο.

Ασχολείσαι μεθοδικά με ένα ιδιαίτερο μουσικό είδος τα Ταμπαχανιώτικα.. πές μας γι’ αυτό.

Τα Ταμπαχανιώτικα είναι ένα ξεχωριστό είδος της μουσικής μας παράδοσης. Είναι τραγούδια μερακλίδικα της παρέας νταλκαδιάρικα, δεν χορεύονται και παίζονται με μπουλγαρί.

Τα Ταμπαχανιώτικα είναι αστικά τραγούδια της δυτικής Κρήτης , είναι ένα μουσικό κράμα , έχοντας στοιχεία από το κρητικό ιδίωμα και των διάφορων λαών που πέρασαν από την Κρήτη , δημιουργήθηκαν και παίζονταν στις πόλεις των Χανίων και του Ρεθύμνου. Παλαιότερα είχαν διάφορες ονομασίες, όπως , «μανέδες», «παραπονιάρικα» «σταφιδιανά»κλπ. Η ονομασία «Ταμπαχανιώτικα» προήλθε από τα ταμπάκικα δηλ. τα βυρσοδεψία «ταμπακ-χανές» (περισσότερες πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία για τα τραγούδια αυτά και το όργανο μπουλγαρί, θα αναφέρονται στο ένθετο που θα συνοδεύει τη δισκογραφική δουλειά που ετοιμάζουμε εγώ ο πατέρας μου και ο μουσικοσυνθέτης και ερευνητής Γιώργος Παπαδάκης που θα κυκλοφορήσει σύντομα και θα περιέχει γνωστά και άγνωστα ταμπαχανιώτικα που προέκυψαν από έρευνα χρόνων του πατέρα μου).

Ένας από τους σπουδαιότερους εκφραστές των τραγουδιών αυτών και του οργάνου, ήταν ο Στέλιος Φουσταλιεράκης ή Φουσταλιέρης από το Ρέθυμνο.

Με την πολύτιμη δισκογραφία που μας άφησε εκτός των δικών του συνθέσεων διέσωσε και πολλά παλιά τραγούδια απ’ αυτό το είδος. Άλλοι σπουδαίοι εκφραστές αυτού του είδους ,ήταν ο Τζιμάκης ο Μπαξεβάνης οι Κουρκουμελάκηδες Νικόλαος και Χαρήδημος, ο Ναύτης , ο Γ. Κουτσουρέλης , ο Σαρημανόλης , οΤσεσμές, ο Χαρίλαος ,ο Χατζηγιώργης και άλλοι.

Μαθητής και φίλος των περισσοτέρων απ’ αυτούς υπήρξε ο πατέρας μου ο οποίος ήταν ο μόνος μετά τον Φουσταλιέρη που συνέχισε να τα παρουσιάζει με μπουλγαρί σε διάφορες εκδηλώσεις.

Μίλησέ μας για το μπουλγαρί .

Το όργανο «μπουλγαρί» όπως ονομάζεται στην Κρήτη , το οποίο προέρχεται από την αρχαία ελληνική «πανδούρα» ή τρίχορδο είναι σκαφτό όργανο από μαύρη μουρνιά, το καπάκι του από μαλακό ξύλο ,έχει μπερντέδες ,τρείς διπλές χορδές και παίζεται με φτερό.

Έχει διάφορα κουρδίσματα, αναλόγως τον δρόμο που παίζεις.

Ο ιδιόμορφος τρόπος που παίζεται το μπουλγαρί είναι μοναδικός ο οποίος παρουσιάζει την ταυτότητα του οργάνου .Ο πατέρας μου, έμαθε αυτό τον τρόπο απ’ τον ίδιο τον Φουσταλιέρη και το μετέδωσε σε μένα . Το μπουλαρί χάθηκε απ’ την Κρήτη με τον ερχομό του λαγούτου ,το οποίο πήρε τη θέση του .Χάρις σε κάποιους ανθρώπους όπως ο Φουσταλιέρης και ο πατέρας μου αργότερα διασώθηκε το όργανο. Λόγο εκτοπισμού του οργάνου δεν βγήκαν καινούργιοι κατασκευαστές . Ο πατέρας μου ασχολήθηκε από μεράκι και με την κατασκευή του μπουλγαριού από τις αρχές της δεκαετίας του 70 ,ξέροντας τον ήχο του οργάνου ,πολύ σημαντικό για έναν κατασκευαστή, έχει κατασκευάσει μερικά μπουλγαριά ,όργανα το οποία είναι τα μόνα που έχω ακούσει μέχρι τώρα πού έχουν το ηχόχρωμα του μπουλγαριού του Φουσταλιέρη το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς στον ήχο του οργάνου. Αργότερα έδειξε σε διάφορους που θελαν να γίνουν κατασκευαστές του οργάνου αυτού και είναι αξιέπαινη η προσπάθεια και το ενδιαφέρον τους.

Τέλος νομίζω ότι δεν πρέπει να συγχέεται η κατασκευή και ο τρόπος παιξίματος του μπουλγαριού με άλλα όργανα όπως το σάζι ο τζουράς κλπ..

Πως βλέπεις την εξέλιξη της Κρητικής μουσικής;

Η Κρητική μουσική όπως και όλες οι μουσικές εξελίσσονται . Κατά την άποψή μου η εξέλιξη γίνεται ανάλογα τις κοινωνικές συνθήκες της κάθε εποχής , με τα βιώματα του κάθε μουσικού ,με τους επηρεασμούς των μέσων ενημέρωσης , τη τεχνολογία ,και όλων των υπεύθυνων φορέων που ασχολούνται με τον πολιτισμό. Σαν νέος μουσικός νομίζω ότι έχουμε υποχρέωση να μελετάμε αυτά που μας άφησαν οι παλαιότεροι δηλ. την παράδοσή μας να προσπαθούμε να τη διατηρούμε αναλλοίωτη να την διαδίδουμε με τον ποιο σωστό τρόπο και να την εξελίξομε ανάλογα με τις δυνατότητες που έχει ο κάθε ένας μας διότι η παράδοσή μας είναι ο πολιτισμός μας και η ταυτότητα του λαού μας.

Σήμερα υπάρχουν πολλοί νέοι αξιόλογοι μουσικοί στην Κρήτη με μεγάλες δυνατότητες όμως υπάρχουν και άλλοι που πιθανόν χάριν της εμπορικότητας αλλοιώνουν την μουσική μας παράδοση.

Εγώ θα προσπαθήσω μελετώντας να δημιουργήσω να τη διασώσω και να την εξελίξω σύμφωνα με τις δυνατότητες και τα βιώματά μου.

Ο Λεωνίδας Λαϊνάκης ...

γεννήθηκε στα Χανιά το 1984.Γιός του Στέλιου Λαινάκη του φημισμένου ερευνητή και ερμηνευτή της μουσικής μας παράδοσης. Από πολύ μικρός ήρθε σε επαφή με διάφορα μουσικά ακούσματα και κυρίως με την κρητική παραδοσιακή μουσική.

Από 8 χρονών ξεκίνησε να παίζει δίπλα στον πατέρα του λαγούτο «μπερντελίδικο»,μπουλγαρί και τρίχορδο μπουζούκι, παράλληλα έκανε μαθήματα πιάνου στο Βενιζέλιο Ωδείο Χανίων.

Αργότερα ασχολήθηκε με την θεωρία και αρμονία κλασικής μουσικής με δάσκαλο τον Νίκο Περάκη , στην βυζαντινή μουσική με τον Νίκο Κωσταντινόπουλο και τον Σαρτζετάκη Λευτέρη και αργότερα με τον Ιορδάνη Τσομίδη στο τρίχορδο.

Στη μουσική του παιδεία συνέβαλαν οι φίλοι, δάσκαλοι και συνεργάτες του πατέρα του, «θρύλοι» της κρητικής και ρεμπέτικης μουσικής , όπως ο Κώστας Παπαδάκης (ή Νάυτης) ο Γιώργος Τσαγκαράκης (ή Τζιμάκης) ,ο Ιορδάνης Τσομίδης και πολλοί άλλοι αξιόλογοι μουσικοί.

Η πρώτη φορά που παρουσιάστηκε και τραγούδησε στο κοινό ήταν το 1991. στο πάρκο Ειρήνης και Φιλίας σε μία τιμητική εκδήλωση που έκανε ο Δήμος Χανίων , σε συνεργασία με τον Σύλλογο «ΧΑΡΧΑΛΗ» προς τιμή του Στ. Φουσταλιερη .

Συμμετείχε σε συναυλίες και παρουσιάσεις της κρητικής και ρεμπέτικης μουσικής όπως , σε συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής , στο Λυκαβηττό , στο Θέατρο Πέτρας, σε ωδεία, θέατρα, και εκδηλώσεις πολιτιστικού και κοινωνικού χαρακτήρα.

Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τη σύνθεση δικών του, σε στίχο και μουσική, κομματιών.

Το 2004 δημιουργεί το δικό του μουσικό σχήμα το οποίο ερμηνεύει «Ταμπαχανιώτικα», Κισσαμίτικα συρτά, παραδοσιακή μουσική από την υπόλοιπη Κρήτη και Ελλάδα και παλιά ρεμπέτικα και σμυρναίικα.

Τώρα ξεκινά τη δισκογραφία του αρχίζοντας από τα Ταμπαχανιώτικα, σε μουσική επιμέλεια του Γιώργου Παπαδάκη.